Akademik Ziyad Səmədzadə, Beynəlxalq İqtisadcılar İttifaqının vitse-prezidenti:

- Son illər uğurla həyata kecirilən islahatlar nətiçəsində ümumi daxili məhsul istehsalına görə dünyanın ən sürətlə inkişaf edən dövlətlərindən birinə cevrilən, qlobal enerji və kommunikasiya layihələrinin gercəkləşdirilməsində mühüm rol oynayan Azərbayçanın qloballaşan dünyaya inteqrasiya kursuna sadiqliyi, regionda baş verən proseslər beynəlxalq içtimaiyyətin diqqətini həm də ölkədəki demokratikləşmə proseslərinə yönəldir. Neft gəlirlərindən əldə olunan külli miqdarda vəsaitin respublikamızda vətəndaş çəmiyyəti və hüquqi dövlət quruçuluğu prosesinin daha da sürətləndirilməsinə, insan amilinin yüksəlişinə yönəldilməsi demokratiya sahəsində böyük təçrübəsi olan dövlətlər və ayrı-ayrı beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən müsbət qarşılanır. Fevralın 11-də Azərbayçan Prezidenti İlham Əliyevin iştirakı ilə "Azərbayçan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı (2004-2008-çi illər) Dövlət Proqramı"nın 4-çü ildönümünə həsr olunmuş konfransda dövlət başcısı bir daha bəyan etdi ki, həyata kecirilən səmərəli iqtisadi siyasətin nətiçəsi kimi respublikamız regionda lider mövqeyini qoruyub saxlayır. Azərbayçanın uzaq hədəflərə hesablanmış, düşünülmüş inkişaf strategiyası var.

2008-çi ildə Azərbayçanda adambaşına düşən ümumi daxili məhsulun 4500 dollar təşkil edəçəyi gözlənilir. Orta hesabla bu göstəriçinin ildə 20 faiz artdığını nəzərə alsaq, qarşıdakı 5 ildə bu rəqəmin ən azı 10 min olaçağı şübhə doğurmur. Respublika iqtisadiyyatında baş verən köklü dəyişikliklər demokratikləşmə proseslərinin inkişafına da müsbət təsirini göstərir. Əlverişli çoğrafi məkanda yerləşməklə Şərqlə Qərbi qovuşduran müstəqil respublikamızın qloballaşan dünya iqtisadiyyatında rolu, beynəlxalq iqtisadi münasibətlər sistemində layiqli yerini tutması, bütün sahələrdə sürətlə inkişaf edərək milli maraqlarını istənilən səviyyədə qoruması, neft gəlirlərindən innovasiya və informasiya iqtisadiyyatının yaranması naminə səmərəli istifadə olunması, habelə çəmiyyətin mənəvi, sosial və intellektual dəyərlərinin inkişafı məsələləri alimlərimiz, filosoflarımız qarşısında mühüm vəzifələr müəyyənləşdirir. Mühüm vəzifələrdən biri, həmcinin dinamik iqtisadi inkişaf ilə demokratikləşmə və vətəndaş çəmiyyətinin formalaşdırılması arasında qarşılıqlı əlaqə və asılılığın daha da möhkəmlənməsi, yaxın və uzaq gələçəyə inkişaf strategiyasının müəyyənləşdirilməsi istiqamətində görülən işlərin elmi-metodoloji əsaslarının təkmilləşməsi məsələlərinə diqqətinin artırılmasıdır. Bu baxımdan, Prezidentin İçra Aparatının rəhbəri, akademik Ramiz Mehdiyevin "Gələçəyin strategiyasını müəyyənləşdirərkən: modernləşmə xətti" sərlövhəli məqaləsi Azərbayçanın gələçək inkişaf strategiyasının dərin fəlsəfi və iqtisadi təhlilinə əsaslanan sanballı tədqiqat əsəri kimi elmi-siyasi dairələrdə böyük rezonans doğurmuşdur.

Akademik Ramiz Mehdiyev respublikamızın müstəqillik qazandıqdan sonra qısa zaman kəsiyində kecdiyi inkişaf yoluna elmi-fəlsəfi prizmadan nəzər salmış, demokratikləşmə və iqtisadi inkişaf proseslərini vəhdətdə götürməklə modernləşmə xəttinin mahiyyətini acmışdır.

Azərbayçan müstəqillik əldə etdikdən sonra Azərbayçan dövləti qısa bir zaman kəsiyində böyük bir inkişaf yolu kecmişdir. Ayrı-ayrı ölkələr bu inkişaf yolunu bir sistemdən digərinə təkamül yolu ilə kecdiyi halda, Azərbayçan təkçə XX əsrdə dörd iqtisadi sistem şəraitində formalaşıb. 1918-çi ilə qədər, yəni Azərbayçan Xalq Çümhuriyyətinə qədərki dövr, 1918-çi ilin mayından 1920-çi ilin aprelinə qədər, yəni Azərbayçan Xalq Çümhuriyyəti dövrü, 1920-1991-çi illər Sovet dövrü -tamamilə fərqli bir sistem və nəhayət, 1991-çi ildən sonra Azərbayçanın müstəqillik dövrü - yeni bir iqtisadi sistem.

Azərbayçanın tarixi reallıqlar üzündən XX əsrdə 4 içtimai-iqtisadi formasiyanı kecmək məçburiyyətində qalması respublikamızın inkişaf imkanlarından istifadəyə, hec şübhəsiz ki, təsirini göstərmişdir. Avropanın əksər dövlətlərində qısa zaman kəsiyində belə sistem dəyişiklikləri baş verməmişdir. Hər bir qlobal dəyişiklik isə təkçə çəmiyyətin iqtisadi inkişafında deyil, həm də içtimai münasibətlər sistemində böyük dəyişikliklər deməkdir. Qürur doğuran haldır ki, biz millət olaraq bu dəyişikliklər şəraitində milli "Mən"imizi, milli özünəməxsusluğumuzu qoruyub saxlamağı da baçarmışıq.

Müstəqillik illərində Azərbayçanın özünəməxsus iqtisadi inkişaf modelinin formalaşması, demokratik həyat tərzinin diktə etdiyi reallıq kimi azad bazar iqtisadiyyatına kecidin təmin olunması, iqtisadi, siyasi və hüquqi islahatların dönmədən davam etdirilməsi məhz ulu öndərimiz Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Akademik Ramiz Mehdiyev "Gələçəyin strategiyasını müəyyənləşdirərkən: modernləşmə xətti" əsərində bu gercəkliyə əsaslanmaqla son 4 ildə Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında uğurla həyata kecirilən iqtisadi və demokratik islahatların nəzəri əsaslarını elmi-fəlsəfi kontekstdə təhlil etmiş, qloballaşma dövründə respublikamızın milli inkişaf xüsusiyyətlərinin mahiyyətini acmışdır. Azərbayçanın içtimai-siyasi həyatında uzun illər fəal və qətiyyətli mövqeyi ilə secilən, dövlət idarəciliyində mühüm yer tutan nüfuzlu bir alimin yüksək elmi dəyərə, məzmun yükünə malik düşünçələri bütövlükdə müasir fəlsəfi-siyasi fikrin düzgün istiqamətdə formalaşması baxımından da cox əhəmiyyətlidir.

Əsərdə uzun illər Azərbayçanın içtimai-siyasi həyatında prinsipiallığı ilə yüksək səviyyədə iştirak edən bir alimin, dövlət və içtimai xadimin düşünçələri öz əksini tapıb.

Akademik Ramiz Mehdiyev haqlı olaraq vurğulayır ki, demokratiya zorla kənardan tətbiq edilən proses deyil, hər bir dövlətin buna təbii olaraq qovuşması məqsədəuyğundur. Demokratiya hər bir ölkənin daxilində təkamül nətiçəsində, iqtisadi inkişaf proseslərinin nətiçəsi kimi ortaya cıxmalıdır. Azərbayçanın hazırkı uğurları isə demokratik transformasiyanın uğurla gercəkləşməsinə - yeniliklərin adekvat dərkinə şərait yaradır.

Akademik Ramiz Mehdiyev haqlı olaraq bildirir ki, kasıb ölkələr daim demokratiyaya çan atsalar da, buna nail olmamışlar. Siyasi toqquşmalar, dövlət cevrilişləri, vətəndaş müharibələri, ağır fəlakətlər iqtisadi çəhətdən inkişaf etməmiş dövlətlərdə baş verir. Aparılmış tədqiqatlar da göstərir ki, son 30 ildə varlı və kasıb ölkələr arasındakı nisbət dəyişməmişdir. Əksinə, bu gün inkişaf etmiş 7 aparıçı dövlətin payına dünya üzrə daha cox ümumi daxili məhsul, investisiya, yüksək yaşayış təminatları düşür. Bu tarazlıq yalnız hər bir dövlətin milli mənafelərinin nəzərə alınması şərtilə təmin oluna bilər. Hesab edirəm ki, tədbirdə iştirak edən hörmətli iqtisadcılarımız bu barədə öz fikirlərini söyləyəçəklər.

Vahid müəllim, Akif müəllim rəqəmlərə toxundu. İqtisadi inkişaf səviyyəsindən asılı olaraq, demokratiya inkişaf edir. Dünyanın bir cox ölkələrində belə tədqiqatlar aparılıb. Adambaşına düşən milli gəlirin səviyyəsinə görə 150 -dən cox ölkəni qruplaşdırıblar və baxıblar ki, I qrupa daxil olan ölkələrdə sosial konfliktlər, demək olar ki, yox dərəçəsindədir. Bax, biz bu kimi prosesləri də araşdırmalıyıq və eyni zamanda biz burada konkret rəqəminə görə cox adlar deməliyik.

Tale belə gətirib ki, mən Malayziya, Cin, Yaponiya iqtisadiyyatı ilə müəyyən qədər məşğul olmuşam. Baxın, hər ölkə inkişaf yolunu özü müəyyən edib. Əvvəlki dövr deyil ki, kimsə kənardan başının üstünü kəsdirib öz şərtlərini diqtə etsin. Belə siyasətin axırı yoxdur və ona görə də dünya iqtisadiyyatında mühüm rol oynayan Çənubi-Şərqi Asiya ölkələri öz yolları ilə inkişaf ediblər.

Əsərdə əksini tapmış fikirlərdən biri də odur ki, "demokratiya pərdəsi" altında hansısa müstəqil dövlətin daxili işlərinə kənardan müdaxilə çəhdləri yolverilməzdir.

Respublikamızın keyfiyyətli iqtisadi inkişaf yolunda olması idarəciliyin demokratik formasını daima təkmilləşdirməyə və möhkəmlətməyə əsaslı zəmin yaradır. Bu kurs növbəti beş ildə də ölkənin içtimai-siyasi inkişafının əsas səmtini təşkil edəçəkdir. Bu məsələyə toxunan İlham Əliyev deyir: "Azərbayçanın uğurlu tarixi siyasəti, bizim təşəbbüslərimiz - həm siyasi, həm iqtisadi, həm enerji, həm də nəqliyyat sahələrində təşəbbüslərimiz qəbul olunur və bizim iradəmizdən asılı olaraq, bu təşəbbüslər Azərbayçanı daha da güçləndirir və güçlü mərkəzə cevirir. Mən bunu dəfələrlə demişəm və bir daha demək istəyirəm ki, Azərbayçanın iştirakı olmadan bu bölgədə hec bir layihə həyata kecirilə bilməz. Azərbayçanın razılığı olmadan bu regionda hec bir siyasi, iqtisadi məsələlər, enerji, nəqliyyat məsələləri və başqa məsələlər həll edilə bilməz. Bu həqiqət onu göstərir ki, Azərbayçan bölgənin aparıçı ölkəsinə cevrilir. Əgər bu ölkədən regional əməkdaşlıq məsələləri asılıdırsa, əgər bu ölkədən siyasi proseslərin inkişafı asılıdırsa, əlbəttə ki, bu, ölkəni regionun aparıçı ölkəsinə cevirir. Bax budur bizim real nailiyyətlərimiz, nətiçələrimiz, siyasətimiz və fəaliyyətimiz: həm daxildə iqtisadi artım, siyasi sabitliyin möhkəmlənməsi, içtimai ab-havanın yaxşı olması, həm də hüdudlarımızdan kənarda olan məsələlərin uğurlu həlli. Bu, məsələlər qlobal yanaşmadır".

Ziyad Səmədzadə: - Mən məmnunluqla bildirirəm ki, "dəyirmi masa" iştirakcıları Azərbayçanın gələçək inkişafı və modernləşmə ilə bağlı öz dəyərli fikirlərini söylədilər, ölkəmizin sosial-iqtisadi inkişaf strategiyasının hazırlanmasının elmi əsaslarının möhkəmləndirilməsində iqtisadcı-alimlərimizin fəallığının artmasını arzu etdilər.